De belofte

Goed dan, ik heb beloofd het nu niet over politiek te hebben want ik zit toch meestal fout. Kijk bv naar de komst van minister Vogelaar bij de tuin. Ik zei, kijk maar of ze aantekeningen maken, dan weet je van de apekool. Nou buiten beeld werd er wel degelijk druk geschreven dus was het helemaal geen apekool. En daarbij heb ik zelf ook nog iemand uit het gevolg gesproken. Dus hopsakee én ik speel graag vals.

Ze zijn er weer, de mannen en de vrouwen van de politiek bij de Knevels de Pauwes en collega’s. Zit Balkenende uit te leggen waarom de Nederlandse burger ‘nee’ heeft gestemd tegen de grondwet. “De burger heeft heel scherp duidelijk gemaakt dat zij niet zo’n groot verdrag wil, en we zullen ervoor zorgen dat er niet te veel macht naar Europa gaat”. Ik kan daar niet zo goed tegen, zo’n man die alles naar zich toetrekt. Ik zie ze nog met hun foldertjes twintig meter van hun binnenhof terrasjes afgaan om de bierdrinkende hagenaren van een ‘ja’ te overtuigen. Alleen Zalm vond het zijn persoon minder waardig met foldertjes te laten leuren. Toen duidelijk werd gemaakt dat het inderdaad alleen maar voor de publiciteit was deed hij mee. En gelijk had hij.
Het is consequent Europa of de EU als scapegoat gebruiken, de EU in een verkeerd daglicht plaatsen. Wanneer iets niet meezat dan was het Europa die de schuld was: “Het moet van Europa. En we gaan ons geld terughalen bij Europa. Europa is zo inefficiënt met zijn geld en ambtenaren.” Even voor de duidelijkheid. Het budget van de EU is ongeveer 125 miljard Euro en er zijn ongeveer 10.000 ambtenaren. Dat is 12,5 miljoen per ambtenaar. In Nederland zijn ongeveer 400.000 ambtenaren die onderhouden worden door ongeveer 400 miljard. Dat is 1 miljoen per ambtenaar. Dit is natuurlijk geen efficiëntieberekening maar het laat wel zien dat project Europa eigenlijk vrij klein is. Ter vergelijking, Shell had in 2006 een omzet van 270 miljard dollar. Zij is daarmee twee keer zo groot als de EU. Ondanks dat project Europa, zo getalsmatig voorgesteld, heel erg klein is krijgt zij wel veel aandacht, van de hele wereld en alle presidenten en premiers. Voor ongeveer 180 Euro per Europaburger zit elke Europaburger aan elke belangrijke tafel in de wereld. En voor die 180 Euro krijgen we er ongeveer 720 terug. Zo’n rendement krijg je niet bij een hedgefonds. Dankzij Europa zijn we een stem. En dat is best wel fijn.
In de analyse van Balkenende is geen plaats voor zelfkritiek. Geen woord over het algemeen gevoel van onbehagen bij de burger over de nationale politiek. ( ergens las ik de term politiek sjachrijn; mooi begrip) Geen moment hebben ze uitgekozen om eens inhoudelijk het verdrag te behandelen. Of meer algemener, een Europadebat te houden ter ontwikkeling van de geest. Wat doen we met integratie? Hoe stellen we ons op tegenover de VS? Wat is ons buitenlandbeleid? Hoe gaan we om met (kinder)arbeid? Hoe pakken we het milieuvraagstuk aan? Hoe beschermen we ons sociaal stelsel en niet alleen in Nederland maar in heel Europa? (vergelijk het maar eens met elders). Dit zijn vragen die wel in Brussel gesteld worden. Maar Nationaal klinkt het debat nogal zuilerig moralistisch. De Nationale politiek is bang, banger dan de burger.
Tijdens mijn interview met Max van den Berg (te zien op www.filosofiebedrijf.nl) vroeg ik aan hem of het nieuwe kabinet het wat betreft de relatie tussen de burger en de EU beter zal gaan doen dan het vorige. Hij zei, “ ik verwacht van niet”. We hebben dan nu wel een staatssecretaris Timmermans van Europa die zich buiten de Landsgrenzen minister van Europa mag noemen. Maar ook deze man begint met dreigen: “Wanneer we nu niet ja gaan stemmen dan kunnen we beter de EU verlaten”. En ook nu moest onze minister van Europa  zijn woorden terugnemen. Ik hoor net op de radio dat Nederland zijn eerste zaak bij de onderhandelingen over het nieuwe verdrag binnen heeft: geen Europese vlag, geen volkslied en het mag geen grondwet heten. Lekker belangrijk. En dat allemaal voor ons. Dank U wel! By the way. Het is nooit een grondwet geweest en het was de oude garde die het zo noemde en waar de burger terecht voor terug deinsde: Wat hebben ze nou weer geflikt?!
Het is dit falen van de communicatie, het falen een vertrouwensband, naar ik mag aannemen gebaseerd op een gemeenschappelijk belang, op te bouwen dat ik alleen nog maar kan denken aan een verschillende wereldentheorie en het cynisme. Het cynische zit ‘em er in dat Maarten ’t Hart eerst lijstduwer is van de Partij van de dieren en later de grootste pleitbezorger is voor het aftreden van Tiemen, cynisch is dat nu ik voor het eerst Rorty ga aanhalen, hij net dood is, vrede zij met Rorty. Cynisch is dat de wereld blijft ronddraaien en ik maar even. (zie de “Plop en Sprots-theorie” op www.filosofiebedrijf.nl). Cynisch maakt de ‘one-mirror view’ op het midden-oosten na Luyendijks “Hello Everybody”. (Het zijn net mensen). Deze voorbeelden zijn alleen te begrijpen vanuit een meerdere wereldentheorie. Het enige dat je hierover hoeft te weten is dat zij de stelling “er zijn meerdere werelden” bevat. En met zo’n vraag als “is dat zo?” repeterend, kom je een heel eind. Feit is echter dat ik maar in één wereld kan zijn. Gevolg is dat ik minimaal de helft van mijn belevingen niet meemaak.

Goed en dan nu de proeftuin. Het leesklasje begint aardig vorm te krijgen. Afgelopen woensdag kwam het eerder genoemde knulletje met zijn boekje aanzetten en daar hebben we uit gelezen en uit voorgelezen. Er was eerst wel wat schroom maar dat ebde snel weg. Wat dat betreft zijn die kinderen ook wel ontwapenend. Wanneer de schaamte van het niet goed kunnen voorlezen zich naar voren dreigt te plaatsen wordt dat door andere kinderen met een simpel ‘jij bent een kind, je moet het nog leren’ van zijn angel ontdaan. Dus dat werkt soepel. Het eerste klasje bevat nu vijf kinderen die zeer verschillen in hun vaardigheden. En dat is mooi want zo kunnen de minder geoefenden zich optrekken aan de beter geoefenden. Mijn bibliotheekje in het park bevat nu een wiskundeboek, een taaloefenboek en enkele leesboekjes. Naast dit leesklasje is er ook een filosofieklasje ontstaan. De eerste case was een bespreking van het klikken. “Meneer hij klikt.” Wat is dat dan? Nou dat is wanneer iemand iets zegt over wat de andere doet. Is dat altijd zo, vraag ik? Ja dat is zo, is het antwoord. En wanneer nu jouw fiets gejat wordt en iemand ziet dat en zegt daar iets van is dat dan ook klikken? Nou nee dat is niet klikken. Wat is dan het verschil? Nou bij een fiets jatten is het goed dat je er iets van zegt, want je mag geen fiets jatten. Maar, zegt een ander ventje dan, “ja maar dan was dat van net ook geen klikken want jij maakte iets kapot van hem en dat is ook niet goed”. Ja oké, dat is waar. Het was dus geen klikken, nee het was geen klikken. Wat was het dan? Nou gewoon spelen. Hartstikke leuk toch.
En naar aanleiding van mijn politiek engagement ben ik ook maar een Europaloket in de proeftuin begonnen. De eerste geïnteresseerde burger heeft zich al aangemeld en natuurlijk meteen een prijs gekregen. En dat maakt je blj, dat zie je!

Dit Europaloket wordt de basis van waaruit wij een Europaexpeditie starten. Iedereen kan hier terecht met vragen of opmerkingen over Rotterdam in relatie tot de EU. En wanneer het de moeite waard is gaat het Europateam naar Brussel voor tekst en uitleg. In de tuin wordt daar dan verslag van gedaan en één en ander zal dan via Antenne TV en het filosofiebedrijf.nl publiekelijk worden gemaakt.

In mijn eerste tekststukje voor creatief beheer heb ik een belofte gedaan terug te komen op de principes van de vruchtbare grond en van de overweldigende grond. Vrij vertaald naar Lyotard en afkomstig uit Rorty’s ‘Contingentie (ander woord voor toeval), Ironie en Solidariteit’, [is] filosofie (..) zelden een onderzoek naar de voors en tegens van een stelling, maar impliciet of expliciet een geschil tussen een vocabulaire dat zich heeft ingegraven en tot last geworden is, en een vocabulaire dat vagelijk grote dingen belooft’. (In dit boek wordt de stelling verdedigd dat de taal de neiging moet onderdrukken haar objecten, het publieke en het private, door haar behandeling te poneren als realiteiten. Want ten eerste kan zij dat niet, en ten tweede, mocht daar dan waarde aan worden gehecht, de taal haar dynamiek verliest. Zie een zo gecreëerde realiteit als een taalklonter. Er is daar geen, beweging, verandering van de taal en van het ding meer. En dat is wat Rorty een ‘oude vocabulaire’ noemt). In deze beschrijving van filosofie zit een Hegeliaanse schakel in de synthese van het worden, de belofte. De oude vocabulaire in stelling tegenover de nieuwe levert de beweging, de synthese van de belofte. Maar dat is in de postmetafysische dialoog tussen Lyotard en Rorty niet gepast. Weer een belofte, weer zo’n ding dat daar ergens is en verstoft en waar anderen aan hangen en ophangen. De belofte ligt niet in het voorruitzicht maar komt uit je knalpijp, dat wat je vooruit blaast. Beloften zijn de hormonen in je donder die je ‘s ochtends wakker maken en op pad doen gaan.
Met andere woorden, het is regelmatig nodig je beloften te breken, dat wil zeggen, vals te spelen.

Wel tot later, wees dapper.


WWW.filosofiebedrijf.nl